Batı Anadolu’nun kalbinde, bereketli Hermus (Gediz) Ovası’na hâkim bir konumda yer alan Sardeis Antik Kenti, tarih boyunca stratejik, kültürel ve ekonomik açıdan büyük önem taşımıştır. Tmolos (Bozdağlar) eteklerinde, altın taşıyan nehir kıyısında kurulan şehir, Lidya Krallığı'nın başkenti olarak Anadolu'nun kaderini şekillendirmiştir.
MÖ 7. ve 6. yüzyıllarda Lidya Krallığı'nın başkenti haline gelen Sardeis, Gyges'ten Kroisos'a uzanan Lidya krallarının merkeziydi. Burada dünyanın bilinen ilk madeni parası basıldı. Lidyalılar, Mezopotamya, Mısır ve Yunan medeniyetleri ile siyasi ve kültürel ilişkiler kurarak bölgedeki en güçlü uygarlıklardan biri haline geldiler.
Kralların zenginliği, yalnızca kendi kentleriyle sınırlı kalmadı; Ephesos, Didyma ve Delphi gibi Yunan mabetlerine yaptıkları büyük altın bağışlarıyla da efsaneleştiler.Görkemli mezarlarıyla dünyanın en büyük tümülüs alanlarından biridir.
Roma Barışı döneminde Sardeis refahın zirvesine ulaştı. İmparatorluk kültüne ait tapınaklar, hamam kompleksleri, stadyum, su kemerleri ve diğer kamu yapıları inşa edildi. Aynı zamanda Hristiyanlık tarihinde de önemli bir yere sahip oldu; Sardeis, Vahiyler Kitabı'nda adı geçen Asya’daki Yedi Kilise'den biridir.
MS 4. yüzyıldan itibaren Sardeis, yeniden bir yönetim merkezi oldu. Sardeis Sinagogu, antik dünyanın en büyüklerinden biri olarak kabul edilir. Şehirde kiliseler, konutlar ve ticaret dükkânları Bizans döneminde de kullanılmaya devam etti. Ancak MS 6. yüzyıldan itibaren yaşanan doğal afetler ve siyasi çalkantılar nedeniyle şehir yavaş yavaş terk edildi.
Manisa’nın Salihli ilçesinde yer alan Sardes Kilisesi, antik çağlardan günümüze ulaşan en önemli tarihi yapılardan biridir. Bir zamanlar Lidya Krallığı’nın başkenti olan Sardes Antik Kenti içinde bulunan bu kilise, Bizans döneminin izlerini taşır ve Hristiyan dünyası için büyük bir öneme sahiptir.
Bizans dönemine ait olan yapı, tuğla ve taş bloklarla inşa edilmiştir. Kilisenin ana apsisi ve giriş bölümü hala ayakta olup, fresk kalıntıları ve sütun başlıkları dönemin sanat anlayışını yansıtmaktadır. Kilisenin bulunduğu alan, Kilise ve Artemis Tapınağı gibi önemli yapılarla çevrilidir. Bu da, Sardes’in çok kültürlü yapısını ve dini çeşitliliğini gözler önüne sermektedir.
Sardes Kilisesi, Manisa’nın Salihli ilçesine bağlı Sart Mahallesi'nde yer almaktadır. İzmir’e yaklaşık 90 km, Manisa merkeze ise 70 km uzaklıktadır. Özel araç veya tur otobüsleri ile kolayca ulaşım sağlanabilir. Giriş ücretleri ve ziyaret saatleri dönemsel olarak değişiklik gösterebilir. Güncel bilgiler için Visit Manisa resmi web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Eğer tarihe ilgi duyuyor, kültürel keşifler yapmayı seviyorsanız, Sardes Kilisesi’ni ziyaret listenize eklemelisiniz!